ماجرای 4 موافقتنامه‌ تجارت آزاد ایران

​اکوایران: بزودی مقامات وزارت صمت پیرامون موافقتنامه تجارت آزاد با پاکستان مذاکره می‌کنند. اما سوال اینجاست، مذاکراتی که تاکنون ایران برای تجارت آزاد با عراق، سوریه، ترکیه و اوراسیا انجام داده است؛ در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ و سوال مهمتر اینکه آیا تولیدکنندگان و تجار ایرانی توان رقابت در دنیای آزاد کنونی را دارند؟

به گزارش اکوایران، به باور کارشناسان حوزه تجارت، در سال‌های اخیر به دلیل فشارهای که به تولید  وارد شده است، توان رقابت تولیدکنندگان در فضایی یکسان با سایر تولیدکنندگان دنیا تقلیل یافته است. ولی الله افخمی راد رئیس پیشین سازمان توسعه تجارت یکی از افرادی است که این موضوع را تایید می‌کند. او درباره اینکه «دولت می‌تواند به برنامه‌های پیش بینی شده در حوزه تجارت دست پیدا کند یا نه؟» به  «اکوایران» می‌گوید: ظرفیت تولید آنقدر کم است که اگر همین فردا اف‌ای‌تی‌اف را امضا کنیم  و تحریم‌ها را بردارند،  ما نمی‌توانیم صادر ات کنیم. تولیدکنندگان ما به دلیل سرمایه‌گذاری اندک در یک دهه اخیر نتوانستند، تولیدشان را از یک سطحی بیشتر افزایش دهند. از طرفی ما با نیاز داخل داریم که نمی‌توانیم آن  را نادیده بگیریم. 

او با اشاره به آمار منتشر شده در حوزه سرمایه‌گذاری تاکید می‌کند: در دهه گذشته سرمایه‌گذاری در کشور منفی شده است.  یعنی این سرمایه‌گذاری پاسخ استهلاک را هم نداده است.

افخمی‌راد می‌افزاید: ما  وقتی در ظرف 10 سال سرمایه‌گذاری نکردیم، ماشین‌آلات جدید نیاوردیم، تکنولوژی جدید نخریدیم، نمی‌توانیم کالایی مناسب بازارهای جهانی تامین کنیم. امروز کالایی که ما می‌توانیم تولید می‌کنیم؛ در همین حد است که می‌بینیم.

رویای تجارت آزاد 

الان وضعیت موافقتنامه‌های تجارت آزاد ایران با کشورهای هدفش در چه وضعیتی قرار دارد؟ براساس داده‌های رسمی، پس از اینکه در سال 1393 موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران و ترکیه امضا شد گام‌ها برای تحقق تجارت آزاد کلید خورد. اما هنوز بندهای موافقتنامه تجارت آزاد با ترکیه از سوی طرفین ابهام دارد و نهایی نشده است.

در مقابل مذاکرات برای تجارت آزاد با اوراسیا طبق اظهارات مقامات سازمان توسعه نهایی شده است. البته یک منبع آگاه در این باره به «اکوایران»  گفته بود، طرف اوراسیایی ایراداتی به  بندهای موافقتنامه  وارد کرده است و به همین دلیل این توافقات فعلا مسکوت مانده است. موضوعی که مقامات دولتی نسبت به آن واکنشی نشان ندادند.

در مورد تجارت آزاد ایران با سوریه هم کماکان مقامات دو کشور درحال پیگیری هستند و براساس موافقت روسای دو کشور قرار است، تعرفه کالاهای مشمول این موافقتنامه از ۴ به صفر درصد کاهش یافته است. اما این موضوع هم هنوز نهایی نشده است. 

وضعیت تجارت آزاد ایران و عراق هم مشخص نیست. چون طرف عراقی برخلاف مقامات ایران تمایلی به امضای این موافقتنامه ندارد.

در این فضا دولت به گفته هادی طالبیان مقدم مدیرکل آسیای جنوبی سازمان توسعه تجارت، به دنبال مذاکره برای تجارت آزاد با پاکستان است. البته 10 مهر 1401 بود که هیات وزیران برای توسعه روابط تجاری ایران و پاکستان و تبدیل شدن پاکستان به بازار مهم صادراتی ایران به وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز دادند که به مذاکره، پاراف و امضای موقت موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و  پاکستان دست بزنند.